Izby turystyczne: nowelizacja rozporządzenia MEN do poprawki

Proponowane przez MEN zmiany to za mało, by skutecznie zwalczać “szarą strefę” w turystyce młodzieżowej i zapewnić bezpieczeństwo uczestników wycieczek szkolnych. Zespół ds. wypoczynku i turystyki szkolnej dla dzieci i młodzieży wydał opinię o projekcie nowelizacji rozporządzenia w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

Zmienią się zasady organizowania imprez i wycieczek szkolnych. Ministerstwo Edukacji Narodowej opublikowało projekt zmiany rozporządzenia w tej sprawie. Jest on obecnie konsultowany z branżą turystyczną. Ogólna ocena proponowanych zmian jest pozytywna, zespół proponuje jednak szereg poprawek. Mają one na celu umożliwienie skuteczniejszej walki z tzw. szarą strefą oraz zwiększenie bezpieczeństwa uczestników wycieczek szkolnych.

Jeśli propozycja MEN wejdzie w życie w obecnym kształcie, zmian będą polegały głównie na tym, że każda wycieczka szkolna prowadzona na terenach górskich bądź na terenie parku narodowego, będzie musiała odbywać się pod opieką przewodnika górskiego bądź terenowego. Z drugiej strony, MEN proponuje kilka ułatwień w organizacji wycieczek mniejszych grup. Jedną z nich ma być umożliwienie łączenia w jednej osobie funkcji kierownika wycieczki i opiekuna grupy. Połączenie tej funkcji będzie możliwe za zgodą dyrektor placówki. Zgodnie z propozycją MEN, uczestnicy wycieczek krajowych nie będą musieli ubezpieczać się od następstw nieszczęśliwych wypadków, natomiast na organizatorach imprez zagranicznych spoczywał będzie obowiązek ubezpieczenia uczestników od NNW i KL.

Zdaniem Zespołu ds. wypoczynku i turystyki szkolnej dla dzieci i młodzieży, proponowane przez MEN zmiany są niewystarczające. Izby turystyczne podkreślają, że nowelizacja rozporządzenia to świetna okazja, by uporać się z istotnymi problemami, z którymi od lat boryka się turystyka młodzieżowa. Problemy te wynikają z niespójności przepisów prawa polskiego, a w szczególności z rozbieżnościami pomiędzy rozporządzeniem MEN w obecnym kształcie, a Ustawą o usługach turystycznych.

Izby proponują przede wszystkim, aby uregulować status zewnętrznych podmiotów, którym placówki edukacyjne zlecają organizację imprez i wycieczek dla uczniów. Izby domagają się też, by w rozporządzeniu znalazł się zapis, że organizatorem wycieczki jest dyrektor danej placówki edukacyjnej, bądź organizator turystyki działający zgodnie z Ustawą o usługach turystycznych. Izby chcą, aby w rozporządzeniu określono wyraźnie, że placówki edukacyjne organizują wycieczki szkolne na zasadach non profit. Dyrektor placówki powinien być zobowiązany do realizowania imprezy na podstawie umowy oraz do realizowania jej w cenie wynikającej faktycznie z poniesionych kosztów. Uczestnicy powinni być informowani o cenie wyjazdu jeszcze przed zgłoszeniem uczestnictwa, a wszystkie koszty i wydatki powinny być rozliczane w sprawozdaniu. Dokumentacja finansowa wyjazdów powinna być przechowywana przez okres trzech lat, a nadwyżki z wpłat – zwracane uczestnikom imprezy.

Izby podkreślają przede wszystkim konieczność doprecyzowania, że jedynymi podmiotami organizującymi wycieczki szkolne na zasadach komercyjnych, mogą być biura posiadające ważny wpis do Rejestru organizatorów i pośredników turystycznych. Obecnie funkcjonujące przepisy nie określają „bowiem w sposób jednoznaczny przesłanek, jakie winien spełnić podmiot organizujący wycieczki lub imprezy dla uczniów. W konsekwencji dochodzi do sytuacji, w której formy krajoznawstwa i turystyki dla dzieci i młodzieży opisane w §4 Rozporządzenia są organizowane przez podmioty nie tylko niespełniające ustawowych przesłanek organizowania imprez turystycznych (określonych w ustawie o usługach turystycznych), ale przede wszystkim przez podmioty nieposiadające elementarnej wiedzy oraz doświadczenia niezbędnego do prowadzenia takiej działalności.” – czytamy w opinii Zespołu.

Izby podkreślają, że ich intencją nie jest uniemożliwienie organizowania wycieczek szkolnych przez organizacje pozarządowe, fundacje i stowarzyszenia działające na zasadzie non-profit. „Przykładowo Związek Harcerstwa Polskiego i Caritas Polska posiadają wymagany ustawą o usługach turystycznych wpis do Rejestru. Należy jednak mieć na uwadze, że jednym z najbardziej dotkliwych zjawisk dla organizacji imprez i wycieczek dla uczniów jest istnienie tzw. „szarej strefy”, czyli zjawiska polegającego na organizacji imprez przez podmioty nieposiadające wpisu do Rejestru. W naszej rzeczywistości gospodarczej funkcjonują bowiem także takie podmioty, które nadużywają przepisów i regulacji prawnych, wykorzystując ich niejednoznaczność oraz niespójność.” – uzasadnia Zespół.

Zdaniem izb, nowe rozporządzenie powinno być przede wszystkim spójne z ustawą o usługach turystycznych. Ta bowiem „w sposób kompleksowy reguluje organizację imprez turystycznych oraz prowadzenie działalności gospodarczej, polegającej na organizacji takich imprez na zasadach komercyjnych. Zdaniem Izb, przepisy wszystkich aktów prawnych dotyczących organizowania imprez i wycieczek winny być jednolite i spójne.”