Olsztyn. Klimat, który urzekł Kopernika

Zagospodarowanie brzegów jezior, rewitalizacja miejskich parków oraz położenie promocyjnego akcentu na postać i dziedzictwo Mikołaja Kopernika – to sposób Olsztyna na przyciągnięcie turystów.

Olsztyn jest kameralnym miastem, które szczególnie w sezonie letnim tętni życiem. Pobudzający do refleksji gotycki klimat zamku i bazyliki na starówce zachęca do spacerów nad przepływającą przez śródmiejskie parki Łyną. Być może tę inspirującą atmosferę antycypował najwybitniejszy mieszkaniec miasta – Mikołaj Kopernik, który w olsztyńskim zamku zaczął spisywać swe fundamentalne dzieło „O obrotach sfer niebieskich”. Tego się nie dowiemy, ale możemy wykazać, że atrakcje Olsztyna (nowe i odnowione) mają wspólny – naturalny – mianownik.

Centrum Rekreacyjno-Sportowe „Ukiel”

Świetnym przykładem świadomego wykorzystania potencjału miejsca jest inwestycja nad jeziorem Ukiel (zwanym Krzywym). Przed kilku laty wzdłuż jego brzegu powstały m.in. mola i pomosty, promenada, szlaki rowerowe i narciarskie, wypożyczalnie sprzętu sportowego, sezonowe lodowisko, skatepark (zimą snowpark), całoroczna baza sportów wodnych, całoroczna hala do siatkówki plażowej i z salami do squasha, boiska do siatkówki i place gier, parking, a także udogodnienia architektoniczne dla osób niepełnosprawnych. Co ważne, zastosowane rozwiązania uwzględniają specyfikę przyrodniczą miejsca – zachowano najcenniejszy drzewostan, zrobiono też nowe nasadzenia. Atutem kompleksu jest również bardzo dobra dostępność komunikacyjna – położenie w sąsiedztwie drogi krajowej nr 16 oraz bliska odległość do Dworca Zachodniego i centrum miasta.

Park Centralny

W samym sercu Olsztyna, wzdłuż brzegu Łyny, na obszarze, który przez lata pozostawał zapomniany i zaniedbany, powstało miejsce wyjątkowe. Obszar ten jest usytuowany pomiędzy ulicami 22 Stycznia, Pieniężnego, Kościuszki, Niepodległości, Emilii Plater i Knosały. Park Centralny, bo taką nazwę nosi te 13 hektarów oazy zieleni, w niezwykle efektowny sposób odmienił wygląd śródmieścia. Znajdują się tu m.in. fontanna z zadaszoną sceną, półokrągły podest, miniamfiteatr, ścieżki rowerowe i spacerowe, kładki na Łynie, altany, system oświetleniowy, wiele miejsc siedzących, obiekty sportowe i – oczywiście mnóstwo zieleni. Park jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w mieście – zarówno przez olsztynian, jak i przyjezdnych. Malowniczą ścieżką spacerowo-rowerową można się z niego przespacerować do pobliskiego Parku Podzamcze.

Planetarium

Olsztyńskie Planetarium Astronomiczne otwarto 19 lutego 1973 roku – w 500. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika. Główną formą jego działalności jest prezentacja programów astronomicznych, które corocznie ogląda kilkadziesiąt tysięcy widzów. Placówka zaprasza na pokazy w systemie full dome. To nowoczesny cyfrowy system projekcyjny, który pozwala widzowi na symboliczne opuszczenie Ziemi i odbycie wirtualnej podróży kosmicznej, podczas której obejrzy z bliska powierzchnię Księżyca, przeleci przez pierścienie Saturna albo wyląduje na Tytanie. Wśród nowoczesnych narzędzi edukacyjnych planetarium jest również specjalistyczny „astrobus”, który umożliwia organizację lekcji astronomii w terenie. Perełką architektoniczną miasta jest Obserwatorium Astronomiczne, które otwarto w pod koniec lat siedemdziesiątych w zaadaptowanej wieży ciśnień, zbudowanej w 1897 roku na wzgórzu Świętego Andrzeja przy ul. Żołnierskiej.

Zamek

Najstarsza budowla w mieście. Wzniesiono ją w drugiej połowie XIV wieku. Najwybitniejszym mieszkańcem zamku był Mikołaj Kopernik, który rezydował tam w latach 1516–1519 i 1520–1521, pełniąc funkcję administratora dóbr kapituły warmińskiej. To w nim skonstruował swoją słynną tablicę astronomiczną służącą do wyznaczania równonocy wiosennej. Ten unikalny eksponat, jedyne na świecie narzędzie wykonane ręką, która „wstrzymała Słońce”, wciąż można podziwiać w zamkowym krużganku. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Warmii i Mazur.

Las Miejski

Położony w północnej części miasta, zajmuje powierzchnię 1050 hektarów. Nigdzie indziej w Europie nie ma tak ogromnej połaci lasu położonej całkowicie w granicach administracyjnych miasta, będącej jednocześnie własnością samorządu. To ostoja dzikiej zwierzyny i wielu gatunków roślin, która wabi swoim naturalnym bogactwem, zachowanym w pierwotnej formie w rezerwatach „Redykajny” i „Mszar”.
Unikatowe właściwości klimatyczne Lasu Miejskiego i jego korzystny wpływ na organizm człowieka doceniono już ponad 100 lat temu, sytuując w jego granicach sanatorium. Częścią terapii było wykorzystywanie miejscowego mikroklimatu. Las Miejski to szczególny typ lasu, który poza ścisłymi rezerwatami służy również wypoczynkowi. Jego urocze zakątki, takie jak np. ujście rzeki Wadąg do Łyny, są częstym celem spacerów oraz spływów kajakowych. Przez las wiodą też piesze i rowerowe szlaki turystyczne. Przez ostatnie lata z rozmysłem inwestowano tam w infrastrukturę sportową i rekreacyjną. Miłośnicy dwóch kółek mogą korzystać z systemu tras rowerowych. Jedną z wizytówek tego miejsca są dwa parki linowe.

Muzeum Nowoczesności – Tartak Raphaelsohnów

Centrum Techniki i Rozwoju Regionu „Muzeum Nowoczesności”, bo tak brzmi pełna nazwa tej nowej placówki, otwarto w zrewitalizowanym Tartaku Raphaelsohnów. Nazwa „Muzeum Nowoczesności” tylko pozornie kryje w sobie sprzeczność. Dziś nowoczesne są drony, smartfony i światłowodowy internet, ale kiedyś za takowe uchodziły: maszyna do pisania, patefon czy telefon na korbkę. Słowem, starszym zaszkli oko łezka nostalgii, a młodzi poczują się w dawnym tartaku trochę, jakby zasiedli w wehikule czasu. Ekspozycja jest związana z rozwojem cywilizacyjnym Olsztyna i regionu. Jako że szlachectwo obowiązuje (vide: „nowoczesność” w nazwie obiektu), wystawy wzbogaca szeroka gama interaktywnych multimediów. Atutem nowego muzeum jest również malownicze położenie w zakolu Łyny, przy Parku Centralnym, czyli w miejscu, gdzie przed 100 laty znajdowało się centrum przemysłowe Olsztyna (m.in. pięć tartaków, dwa browary, odlewnia i gazownia).

Dom Mendelsohna

„Dom Oczyszczenia” albo – jak kto woli – „Bet Tahara” to jedyna pamiątka architektoniczna po olsztyńskiej społeczności żydowskiej. Jest on także oryginalnym i niezwykle cennym dziełem jednego z najwybitniejszych architektów XX wieku – to zawodowy debiut Ericha Mendelsohna (1887–1953), modernistycznego architekta oddanego ekspresjonizmowi i konstruktywizmowi, który z czasem zyskał światową sławę. Projekt powstał podczas jego studiów w Monachium i jako wzorowa praca dyplomowa stał się dla niego przepustką do międzynarodowej kariery. Oprócz budynku zwanego „Domem Mendelsohna” (nie mylić z kamienicą na Starym Mieście, w której urodził się architekt), w Polsce mamy jeszcze tylko dwa obiekty jego autorstwa – dom towarowy Rudolf Petersdorff we Wrocławiu (obecnie dom handlowy „Kameleon”) oraz Dom Tekstylny Weichmanna w Gliwicach (dziś siedziba banku). Dom powstał na zlecenie gminy żydowskiej w latach 1912–1913, stając się częścią należącego do niej cmentarza. Choć bryła budynku z zewnątrz nie robi oszałamiającego wrażenia, jego wnętrze jest naprawdę wyjątkowe. Trzy główne pomieszczenia symbolizują poszczególne etapy pośmiertnej drogi człowieka: oczyszczenie ciała, oczyszczenie duszy i ostatnią podróż. W dekoracjach dominują motywy judaistyczne. Szczególną uwagę zwraca piramidalne zwieńczenie sali pożegnań. W 2007 roku z inicjatywy Wspólnoty Kulturowej „Borussia” rozpoczęto prace konserwatorskie przywracające mu dawną świetność. W 2013 roku „Borussia” przeniosła tutaj swoją siedzibę, otwierając Centrum Dialogu Międzykulturowego „Dom Mendelsohna”.

***

Od kilku lat turyści goszczący w olsztyńskich obiektach noclegowych mogą skorzystać ze zniżek m.in. do CRS „Ukiel” i planetarium oraz na basen „Aquasfera” oraz licznych punktów usługowych i gastronomicznych. Wszystko to dzięki miejskiej akcji promocyjnej „Visit Olsztyn. Nocujesz – Zyskujesz!”, w której bierze udział ponad 20 hoteli i pensjonatów. Więcej informacji o akcji można uzyskać, odwiedzając stronę: www.visit.olsztyn.eu

Artykuł sponsorowany