Impreza turystyczna plus usługa to nie PUT

Jeśli organizator turystyki po zawarciu umowy z klientem oferuje mu na życzenie możliwość zakupienia pojedynczej usługi turystycznej u innego przedsiębiorcy, to nie staje się z automatu przedsiębiorcą ułatwiającym nabywanie usług turystycznych – dowiedzieliśmy się od Ministerstwa Sportu i Turystyki.

W ramach naszego cyklu artykułów dotyczących Ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych staramy się wyjaśniać wątpliwości, które nadsyłają do nas przedsiębiorcy. Od jednego z nich otrzymaliśmy następujący przykład:

Podróżny/klient zwraca się do przedsiębiorcy pierwszego (P1) o ofertę imprezy turystycznej z wylotem z Warszawy. P1 jest organizatorem imprez samolotowych i oferuje klientowi swoją imprezę. Przekazuje mu przed zakupem formularz wg załącznika nr 1 do ustawy, tzn. informację w zw. z nabywaniem imprezy. Klient decyduje się na zakup imprezy, podpisuje umowę o imprezę, dokonuje zapłaty, a następnie (ale podczas tego samego kontaktu z P1, w tym samym dniu), prosi P1 o przygotowanie oferty dojazdu autokarem do Warszawy (tylko 1 usługi).

P1 nie posiada własnej oferty autokarowych usług transportowych, więc działając jako agent przedstawia ofertę drugiego przedsiębiorcy (P2). Jeżeli klient zdecyduje się na zakup transferu do Warszawy, to otrzyma odrębną umowę od P2 (za pośrednictwem P1), uiści odrębną opłatę do P1 (i ten przekaże ją następnie do P2), lub bezpośrednio do P2.

Czym jest impreza turystyczna plus usługa transportowa?

Pytanie brzmi: czy w opisanym przypadku kombinacja imprezy z usługą powinna być traktowana całościowo jako jedna impreza, czy jako szczególny rodzaj powiązania imprezy i usługi? Ustawa mówi wprawdzie tylko o powiązanych usługach, nie stanowi o powiązaniu imprezy i usługi.

Z pytaniem tym zwróciliśmy się do urzędników Ministerstwa Sportu i Turystyki.* Dowiedzieliśmy się, że odpowiedź na to pytanie możemy odnaleźć w literalnej wykładni art. 6 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych. Zgodnie z przepisem art. 6 ust. 1 ustawy:

 “do utworzenia powiązanych usług turystycznych dochodzi, jeżeli przedsiębiorca turystyczny ułatwia podróżnym nabywanie usług turystycznych:

1) przy okazji jednej wizyty lub kontaktu z jego punktem sprzedaży z możliwością dokonania wyboru i zapłaty odrębnie za każdą usługę turystyczną lub

2) w sposób ukierunkowany od innego przedsiębiorcy turystycznego w zakresie co najmniej jednej dodatkowej usługi turystycznej, jeżeli umowa z tym przedsiębiorcą turystycznym zostanie zawarta najpóźniej 24 godziny po potwierdzeniu rezerwacji pierwszej usługi turystycznej.

Powiązane usługi turystyczne składają się… z pojedynczych usług

Z zacytowanego przepisu wynika, że przypadek skojarzenia imprezy turystycznej z pojedynczą usługą turystyczną nie powinien prowadzić do utworzenia powiązanej usługi turystycznej. Na pojedyncze usługi turystyczne jako części składowe powiązanych usług turystycznych wskazuje także analiza art. 6 ust. 2 ustawy. Należy ponadto zwrócić uwagę, że powiązana usługa turystyczna nie jest tworem abstrakcyjnym i do jej utworzenia nie dochodzi zatem spontanicznie, tylko w ramach konkretnego, wypracowanego modelu biznesowego, który zakłada możliwość powstania takiego produktu turystycznego.

Należy wskazać, że w odniesieniu do mechanizmu powstawania powiązanych usług turystycznych, znaczącą wytyczną zawiera motyw 15 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/2302 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zgodnie z którym zakup odrębnej usługi turystycznej, jako pojedynczej usługi turystycznej, nie powinien stanowić ani imprezy turystycznej, ani powiązanej usługi turystycznej.

Przedsiębiorca musi informować klienta, co sprzedaje

Prawodawca europejski rozwijając powyższą myśl w motywie 16 Dyrektywy wskazał ponadto, że „w celu zwiększenia przejrzystości dla podróżnych oraz umożliwienia im dokonywania świadomych wyborów dotyczących różnych rodzajów oferowanych usług turystycznych, przedsiębiorcy powinni być zobowiązani do jasnego i widocznego oświadczenia, czy oferują imprezę turystyczną, czy powiązane usługi turystyczne, a także do informowania o odpowiadających im poziomach ochrony, zanim podróżny zgodzi się dokonać wpłaty. Oświadczenie przedsiębiorcy dotyczące prawnego charakteru produktu turystycznego, który jest oferowany na rynku, powinno odpowiadać rzeczywistemu charakterowi prawnemu przedmiotowego produktu.”

Należy wskazać, że działania przedsiębiorców turystycznych, wyłamujące się spod określonego w przywołanym motywie modelu należy uznać za próbę obchodzenia przepisów niniejszej dyrektywy oraz implementującej ją ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.

Analiza zaprezentowanego stanu faktycznego oraz przywołane powyżej przepisy nie wskazują, żeby w przedstawionej sytuacji doszło do powstania powiązanych usług turystycznych, których elementem był transport.”

*Przedstawiając powyższe odpowiedzi Departament Turystyki w Ministerstwie Sportu i Turystyki informuje, że nie można rozpatrywać ich w kategorii wiążących interpretacji przepisów prawa, a jedynie jako informacji o obowiązujących regulacjach.