Szlakiem polskich architektów w Baku
Na przełomie XIX i XX wieku Baku przeżywało swój dynamiczny rozwój. Do architektonicznego rozkwitu dzisiejszej stolicy najbardziej przyczynili się polscy architekci, którzy uważanie są za twórców stylu bakińskiej secesji. Najbardziej znany z nich to Józef Gosławski.
Absolwent Petersburskiego Instytutu Inżynierii Cywilnej przyjechał do Baku w 1891 roku w wieku 26 lat. Już rok później został naczelnym architektem miejskim. Od tej pory aż do wybuchu I wojny światowej stanowisko to było w rękach polskich architektów.
Budowa miasta pod nadzorem Gosławskiego nabrała rozmachu i prowadzona była według precyzyjnego planu. Do dekoracji używano miejscowych materiałów, Gosławski utworzył brygady kamieniarzy specjalizujących się w wykonywaniu wapiennych elementów dekoracyjnych. W kolejnych dwunastu latach Gosławski zaprojektował i nadzorował budowę kilkunastu budynków, który szybko stały się wizytówką ówczesnego Baku. Zyskał sławę a rosyjska prasa porównywała go do najbardziej znamienitych architektów europejskich, nazywając go „kaukaskim Rastrellim” (projektant m.in. Pałacu Zimowego innych gmachów w Sankt Petersburgu.
Inni polscy architekci również nadawali ton rozbudowie centrum miasta. Byli to m.in. Józef Płoszko i Kazimierz Skórewicz oraz Eugeniusz Skibiński, Konstanty Borysoglebski. W uznaniu ich zasług w roku 2019 jednej z ulic w centrum Baku nadano nazwę Ulicy Polskich Architektów (Polşa memarları küçəsi).
Pierwsze dzieło Gosławskiego, dla budowy którego został sprowadzony do miasta – Sobór Aleksandra Newskiego – zniszczono w latach 30. XX wieku.
Inne najważniejsze budynki przez niego zaprojektowane to: dom mieszkalny, Pałac Tagijewa przy ulicy Gorczakowskiej (obecnie Tagijewa 4), domy mieszkalne przy ulicy Nikołajewskiej 5, 7 (obecnie Istiglalijat 5, 7), przy ulicy Nikotajewskiej 7 (obecnie Istigłalijat 7), Melikowa 19 przy ulicy Woroncowskiej (obecnie Safarły 19), dom mieszkalny Tagijewa przy ulicy Pocztowej (obecnie Tagizade 70), budynek Bakińskiego Oddziału Imperatorskiego Towarzystwa Technicznego przy ulicy Targowej (obecnie Nizami), budynek Bakińskiej Szkoły Technicznej przy ulicy Stanisławskiego (obecnie Azadłyg 20), budynek Żeńskiej Muzułmańskiej Szkoły przy ulicy Nikołajewskiej (obecnie Istigłalijat 8), budynek Rady Miejskiej Baku przy ulicy Nikołajewskiej (obecnie Istigłalijat 4).
Z kolei Kazimierz Skórewicz, który po Goslawskim objął stanowisko architekta miejskiego, pozostawił po sobie m.in.:
gmach Banku Państwowego na rogu Krasnowodskiej i Merkuriewskiej (obecnie – Wurguna i Azerbejdżanu – obecnie Ministerstwo Finansów, biurowiec Rotszyldów (przy ulicy Perskiej (dziś Muchtarowa 13), pasaż Tagijewa przy ulicy Olgińskiej (obecnie Rasułzade).
Warto wspomnieć, że po przybyciu do Polski Skórewicz zaprojektował m.in. budynek Sejmu oraz dworek Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
Następca Skórewicza na stanowisku architekta miejskiego, Józef Płoszko zaprojektował m.in.: budynek „Ismailii” przy ulicy Nikołajewskiej (obecnie Istigłalijat 10), domy mieszkalne przy ulicy Telefonnej (obecnie 28-go Maja 4-6), przy ulicy Targowej (obecnie Nizami 93), Hotel „Nowa Europa” przy ulicy Gorczakowskiej (obecnie Tagijewa 13), Pałac Murtuzy Muchtarowa przy ulicy Perskiej (obecnie Muchtarowa 6).
Eugeniusz Skibiński z kolei jest autorem między innymi: pałacyku bogacza Aga-Baty Kulijewa przy ulicy Perskiej (obecnie Muchtarowa 24 – obecnie jest tam Dom Architekta.
Konstanty Borysoglebski zaprojektował Hale Ogińskiego przy ulicy Olgińskiej (dziś Rasułzade. Gimnazjum męskie przy ulicy Bałachańskiej (obecnie Fizuli 61).
Poczta Polska wydała w 2019 roku 8-znaczkowy blok „Polscy architekci w Azerbejdżanie”. Autorem projektu jest Maciej Jędrysik, a znaczki przedstawiają najbardziej charakterystyczne budynki Baku zbudowane przez Polaków. Ponadto Ambasada RP i Azerbaijan Tourism Board wydały przewodnik szlakiem polskich miejsc w Baku.
Dzisiaj spacerując centrum Baku wciąż możemy podziwiać dzieła polskich architektów. To dzięki ich pracy miasto stało się wyjątkowe w regionie. Każdy przybysz czuł, że znajduje się na styku Wschodu i Zachodu. Baku było swoistym mostem łączącym kultury. Ryszard Kapuściński w cyklu reportaży napisanych w 1968 roku „Kirgiz schodzi z konia” napisał o Baku m.in.: „Solidny, właściwie pompatyczny charakter starego śródmieścia sprawia, że stolica Azerbejdżanu nie jest podobna ani do Tbilisi, ani do Erewaniu, w ogóle do żadnego miasta z tej części świata. W azjatyckim kontekście Baku jest egzotyczne właśnie przez swoją mieszczańską europejskość.”
Żeby się o tym przekonać najlepiej skorzystać z połączenia PLL LOT z Warszawy. Narodowy przewoźnik zainaugurował loty między obu stolicami w sobotę 28 maja i w tym sezonie chce przewieźć na tej trasie 20 tysięcy pasażerów. Rejsy odbywają się w we wtorki, środy, piątki i soboty. Lot trwa ok. 4 godzin.
POWIĄZANE WPISY
17 kwietnia 2024
Mazowsze – Złoty Partner XIV Forum Promocji Turystycznej
Forum odbędzie się już 11 kwietnia 2024 we Wrocławiu. Złotym Partnerem wydarzenia jest…
0 Komentarzy2 Minuty
16 kwietnia 2024
Michelin wprowadza Litwę do swojego przewodnika
Michelin ogłasza dodanie Litwy do swojego przewodnika, uzupełniając w nim tym samym…
0 Komentarzy3 Minuty
13 kwietnia 2024
Prawdziwie włoskie wakacje w regionie Emilia-Romania
Polacy z roku na rok coraz bardziej doceniają Emilię-Romanię jako kierunek wypoczynku.…
0 Komentarzy4 Minuty
11 kwietnia 2024
Rainbow Złotym Partnerem XIV edycji Forum Promocji Turystycznej
W trakcie Forum prezes zarządu Rainbow Tours Maciej Szczechura będzie mówił o kwestiach…
0 Komentarzy11 Minuty
10 kwietnia 2024
Dolny Śląsk Złotym Partnerem XIV Forum Promocji Turystycznej
XIV Forum Promocji Turystycznej zbliża się wielkimi krokami. W gronie partnerów miło nam…
0 Komentarzy4 Minuty
10 kwietnia 2024
Mistrzostwa Europy 2024 w Niemczech – nowe możliwości dla turystyki przyjazdowej
Od 14 czerwca Niemcy skupią się przede wszystkim na Mistrzostwach Europy w Piłce Nożnej…
0 Komentarzy4 Minuty
10 kwietnia 2024
Gran Canaria dołącza do grona partnerów XIV Forum Promocji Turystycznej
Wiosenna edycja Forum Promocji Turystycznej Waszej Turystyki odbędzie się 11 kwietnia…
0 Komentarzy1 Minuty
9 kwietnia 2024
Sieć partnerska Fostertravel.pl zaprasza do współpracy
Rozwój sieci franczyzowej to priorytet w działaniach Fostertravel.pl. Swoim partnerom…
0 Komentarzy3 Minuty
8 kwietnia 2024
Wenecja wprowadza opłaty za wstęp do miasta
Od 25 kwietnia 2024 roku Wenecja wprowadza pilotażowo opłaty za wstęp do najstarszej…
0 Komentarzy4 Minuty