Malmö stawia na zrównoważony rozwój

Elwira Sabatowska

Malmö na przestrzeni lat zmieniło się z szarego, pofabrycznego ośrodka z opuszczonymi ulicami i pustymi skwerami w nowoczesne miasto przyszłości, gdzie innowacyjne pomysły w sposób naturalny wcielane są w życie mieszkańców.

W późnych latach 80, Malmö było typowym fabrycznym miastem. Kiedy jednak w 1986 roku zlikwidowano stocznię Kockums, a tysiące pracujących tam ludzi straciło posady, władze Malmö zdecydowały o otwarciu zupełnie nowego rozdziału rozwoju miasta. Rozpoczęły się intensywne prace nad założeniem Uniwersytetu a firmy z branży nowoczesnych technologii otrzymały oferty z propozycją rozpoczęcia w Malmö działalności. Niezwykle ważną decyzją było także zatwierdzenie budowy mostu Öresund łączącego Szwecję i Danię.

Dzisiejsze Malmö zyskało międzynarodowe uznanie przede wszystkim dzięki silnemu nastawieniu na zagadnienia związane z ekologią. Obszary związane z funkcjonowaniem miasta i jego mieszkańców w duchu zrównoważonego rozwoju i dbałości o środowisko zostały znacznie unowocześnione, a wręcz całkowicie zrewolucjonizowanie. Władze Malmö postawiły sobie ambitne wyzwanie: uczynić z Malmö najbardziej ekologiczne miasto w Szwecji. Zmiany w tym kierunku zachodzą niezwykle dynamicznie i wciąż rozwijają miasto. Do roku 2020 organizacja miejska Malmö będzie neutralna dla klimatu, a do roku 2030 energia dostarczana do Malmö będzie w całości pochodziła z odnawialnych źródeł energii.

Ponieważ miasto ma ponad 500 kilometrów tras rowerowych prowadzących po wyjątkowo płasko ukształtowanym terenie, z łatwością można przemierzyć je wzdłuż i wszerz na jednośladach.

Dzielnica Västra Hamnen – ucieleśnienie marzeń ekologów
Zwiedzanie warto rozpocząć od dzielnicy Zachodnia Przystań (Västra Hamnen), niezwykle ważnej w dziejach rozwoju miasta. Kiedyś był to teren stoczni, w toku wydarzeń zapomniany i opuszczony. Rewitalizacji tego obszaru podjęto się z zamiarem stworzenia pokazowego osiedla na targi mieszkaniowe Bo01 w 2001 roku. Obecnie jest to jedna z najbardziej unikatowych dzielnic na świecie, w 100 proc. zasilana odnawialną i lokalnie wytwarzaną energią elektryczną. Zachodnia Przystań dysponuje także bardzo ciekawym systemem pneumatycznego zbierania odpadów – z zasysanych próżniowo śmieci uzyskuje się następnie bioenergię. Ponadto, tutejsze budynki wyposażone są w systemy umożliwiające bardzo niski pobór energii a na dachach powstały zielone ogrody, pełne bujnej, życiodajnej roślinności.
Podczas przejażdżki rowerem wzdłuż wybrzeża możemy obserwować jak dzielnica Västra Hamnen spotyka się z morzem. To tutaj szczęśliwi mieszkańcy tego pięknego miejsca raczą się kąpielami i skokami z drewnianych pomostów prosto do czystych wód Öresund.

Nad Zachodnią Przystanią góruje jeden z najwyższych budynków mieszkalnych w Europie, potężny, 54- piętrowy wieżowiec Turning Torso mierzący 190 metrów. Oczywiście także przy jego budowie została zachowana idea zrównoważonego rozwoju. Tuż obok znajduje się Green Matmarknad – sklep i restauracja promująca zdrowe odżywianie i ochronę środowiska naturalnego.

Spod Turning Torso udajemy się w stronę nowych dzielnic mieszkalnych, gdzie rewolucyjne podejście do rozwoju miasta zrealizowane w Västra Hamnen zostało zastosowane na dużą skalę. Znajdujemy się w Stapelbäddsparken – części dawnej stoczni, gdzie miasto wyszło naprzeciw potrzebom młodych obywateli. Znajduje się tutaj jeden z największych skateparków, silnie oblegany przez żądnych wrażeń deskorolkarzy, gdzie dzieci, młodzież i dorośli różnych kultur spotykają się i oddają swojej pasji.

Przede wszystkim Sprawiedliwy Handel
Kilka kroków od deskorolkowego raju sympatycy dobrej kawy uraczą się filiżanką ekologicznego espresso pochodzącego ze Sprawiedliwego Handlu. Od momentu uzyskania przez Malmö tytułu pierwszego w Szwecji „Miasta Fairtrade” w maju 2006 roku, liczba lokali mających w swojej ofercie produkty etycznie pozyskiwane i certyfikowane tym znakiem zaczęła dynamicznie rosnąć i teraz takie punkty możemy spotkać właściwie na każdym kroku.

Szlak rowerowy prowadzi nas dalej, aż do zielonego budynku Uniwersytetu w Malmö w którym mieści się Instytut Edukacji. Także tutaj łatwo można dostrzec rozwiązania związane ze zrównoważonym rozwojem – naprzeciwko uniwersytetu mieści się Helix – centrum organizacji i firm zajmujących się „zielonym” rozwojem miasta a także ośrodek biznesowy Cleantech Business Centre, zrzeszający firmy z branży cleantech.
Ruszamy w dalszą podróż i przejeżdżamy przez most prowadzący do otoczonego kanałem Starego Miasta. Zewsząd otaczają nas idealne na „fikę” kawiarnie, restauracje, a także sklepy z ekologiczną żywnością i fairtrade’owe butiki.

Zatrzymujemy się w organicznej kawiarni i restauracji Slottsträdgården w ogrodzie wokół zamku Malmöhus, wspaniałej oazie w samym sercu miasta, idealnej na lunch lub kawę. W zamku mieści się między innymi Muzeum Malmö, gdzie możemy obejrzeć wiele fascynujących wystaw pokazujących barwną historię tego miasta.

Bio-energia z restauracyjnych resztek zasila komunikację miejską
Z centrum jedziemy dalej przez plac Möllevångstorget, do części miasta, która oddaje najlepiej zróżnicowany charakter tożsamości kulturowej, reprezentowanej przez 175 narodowości zamieszkujących Malmö na przestrzeni lat. W okolicach Möllevången jest wiele restauracji które jako pierwsze rozpoczęły działania na rzecz ograniczenia marnowania żywności i wdrożyły sortowanie odpadów żywnościowych, następnie przetwarzanych w przyjazną środowisku energię. Duża część autobusów kursujących po mieście korzysta już z biogazu pochodzącego właśnie z restauracyjnych i kawiarnianych resztek.

„Zielone dachy” dzielnicy Augustenborg
Kilka kilometrów od Möllevångstorget leży skąpana w soczystej zieleni dzielnica Augustenborg.
To tutaj znajduje się piękny Ogród Botaniczny Augustenborgs Botaniska Takträdgård z 9500 m2 dachów pokrytych zielenią, który przyciąga tysiące miłośników natury i architektury z całego świata.
Proces zabudowy dzielnicy Augustenborg rozpoczął się około 1950 roku i dzięki ciągłej współpracy i komunikacji z jej mieszkańcami, obszar ten jest wciąż przekształcany we w pełni ekologiczną dzielnicę z wydajnymi systemami zbioru deszczówki, zrównoważonymi pralniami i kooperatywami zrzeszającymi miłośników lokalnej i zdrowej żywności.

Ciekawe „zielone” miejsca, które warto odwiedzić w Malmö:

Salt & brygga – Restauracja wprost przesiąknięta ekologicznym myśleniem – od wystroju wnętrz aż po menu. www.saltobrygga.se

Barista Fair Trade Coffee – Pierwsza sieć etycznych kawiarni w Szwecji. www.barista.cc

Uma Bazaar – Concept shop oferujący nowoczesne ubrania i akcesoria dla całej rodziny www.umabazaar.se

Norrgavel – Sklep wnętrzarski stawiający na naturalne materiały takie jak minerały, drewno, kamień. www.norrgavel.se

Slottsträdgårdens café – Organiczna i przytulna kawiarnia i restauracja w ogrodach zamkowych w centrum Malmö. www.slottstradgarden.se

Astrid & aporna – Supermarket nastawiony na świadomych konsumentów, z dużym wyborem produktów wegańskich i wegetariańskich. www.astridochaporna.net

Green Matmarknad and restaurant – Ekologiczne delikatesy połączone z restauracją. Jedzeniowy raj niedaleko Turning Torso. www.greenmatmarknad.se

Hi on life – Nowoczesny sklep z odzieżą i obuwiem www.hionlifestore.com

Augustenborgs Botaniska Takträdgård – Jeden z najpiękniejszych ogrodów botanicznych na świecie, zachwycający 9200 m2 ogrodów na dachach rozległego kompleksu budynków. www.greenroof.se

Catarina Rolfsdotter-Jansson