Prezes POT: zaczęła się weryfikacja firm przyjmujących bony turystyczne

Aby wpisać się na listę przedsiębiorców uprawnionych do przyjmowania płatności bonem, wystarczą oświadczenia składane pod rygorem karnym. Do POT należy zadanie zweryfikowania, czy faktycznie podmioty te spełniają kryteria, czyli świadczą usługi noclegowe lub touroperatorskie. Kontynuujemy rozmowę z Robertem Andrzejczykiem, prezesem Polskiej Organizacji Turystycznej.

Marzena Markowska: Program Polski Bon Turystyczny ruszył dla turystów 1 sierpnia. Jak wyglądał jego początek?

Robert Andrzejczyk: Polski Bon Turystyczny to młody projekt, w który zaangażowane było wiele instytucji. Rodzice mogą skorzystać z bonu także w te wakacje, przypomnijmy jednak, że można go zrealizować aż do końca marca 2020 roku.

Od 25 lipca do programu dołączyło 8,7 tys. przedsiębiorców. Od soboty 1 sierpnia rodzice mogą aktywować w PUE ZUS Polski Bon Turystyczny. Uważam, że wszystko zadziałało zgodnie z planem. Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w ciągu pierwszych dwóch dni beneficjenci programu wykonali już 3,2 tys. płatności na łączną kwotę 2,5 mln zł. Na platformie elektronicznej bon aktywowało już 190 tys. osób, a łączna wartość aktywowanych bonów wynosi 160 mln zł. Po pierwszym tygodniu będziemy też w stanie stwierdzić, co należy ulepszyć, choć już teraz mamy pierwsze przemyślenia.

MM: Jedno z nich narzuca się samo. Dlaczego w systemie rejestrującym firmy nie można było oddzielić nazwy rejestrowej firmy od nazwy handlowej obiektu i włączyć opcji wyświetlania listy wg nazwy handlowej?

Zgodnie z ustawą, zarówno ZUS, jak i POT identyfikuje przedsiębiorcę zgodnie z jego nazwą, pod jaką został zarejestrowany. System nie był budowany od postaw i trzeba pamiętać, że jest sprzężony z systemem płatniczym. Jest to system ZUS, działający od ponad dekady, który został w bardzo krótkim czasie dostosowany do nowych wyzwań.

Oczywiście widzimy potrzebę ulepszania systemu i będziemy wnioskować, aby w rejestrze znalazła się również nazwa handlowa/marketingowa podmiotu świadczącego usługi hotelarskie lub touroperatorskie. Zależy nam na tym, żeby w najbliższym czasie dodać w systemie takie pola jak: nazwa handlowa używana przy działalności turystycznej, miejsce świadczenia usług, województwo czy adres strony internetowej.

MM: Ostatnio rozmawialiśmy o zadaniach POT związanych z obsługą bonu. Co konkretnie jest weryfikowane przez Polską Organizację Turystyczną?

RA: Zacznijmy od tego, że Polska Organizacja Turystyczna będzie wykonywała czynności administracyjne zarówno wobec beneficjentów, jak i podmiotów świadczących usługi hotelarskie i imprezy turystyczne. Na pewno w najbliższym czasie zaczniemy wydawać pierwsze decyzje o przyznaniu bądź odmowie świadczenia w ramach procedury administracyjnej.

Podobnie w ciągu najbliższych dni należy się spodziewać pierwszych decyzji odnośnie do podmiotów z branży. Należy na samym początku podkreślić, że zgłoszenie jest jednoznaczne z wpisem na listę. Na etapie zgłoszenia nie jest przeprowadzana weryfikacja podmiotu.

Dzieje się tak dlatego, że ustawodawcy bardzo zależało na jak najszybszym uruchomieniu programu, aby środki jak najszybciej trafiły do rodzin i branży turystycznej. Interes publiczny zabezpieczony jest sankcjami karnymi za złożenie oświadczeń niezgodnych z prawdą. Zgodnie z ustawą czynności sprawdzające wykonuje się po tym, jak podmiot znajdzie się na liście. POT weryfikuje, post factum czy podmioty z listy są np. wpisane do określonych rejestrów, zajmujemy się także przypadkami, gdy bon zostanie wykorzystany niezgodnie z przeznaczeniem. W tej chwili do czynności sprawdzających wytypowanych zostało 357 podmiotów. Wiele z nich bardzo szybko pozytywnie przeszło sprawdzenie, co do innych będziemy podejmowali dalsze czynności.

Zgodnie z ustawą prowadzimy także egzekucję środków spożytkowanych niezgodnie z przeznaczeniem. Do zadań Polskiej Organizacji Turystycznej należy też prowadzenie całej księgowości programu i kontrolowanie jego finansów. Czyli jeśli np. dany podmiot zbankrutuje i usługa nie zostanie zrealizowana, to również my prowadzimy egzekucję środków w imieniu Skarbu Państwa. Prowadzimy też całą sprawozdawczość – obecnie przekazujemy ją do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, a po 2021 roku – do budżetu państwa.

Prezes POT: chcemy, by bon turystyczny wydawano u profesjonalnych touroperatorów

MM: Jakiego typu inne nieprawidłowości mogą być przedmiotem postępowania?

RA: Z nienależytym wykonaniem mamy do czynienia na przykład wtedy, gdy usługa nie jest realizowana na rzecz dziecka, na które zostało przyznane świadczenie. Oczywiście, ono nie musi być beneficjentem finansowym, jedynie faktycznym. Mam na myśli to, że np. za podróż z dzieckiem nie dopłaca się w wielu obiektach, ale jeśli bierze ono udział w wyjeździe, to jest to jak najbardziej prawidłowe wykorzystanie bonu. Ono nie musi też oczywiście wyjeżdżać tylko z rodzicami, a na przykład z dziadkami czy innymi opiekunami, np. opiekunami na koloniach.

Drugi przykładowy przypadek to płatność przyjęta nie na usługę hotelarską bądź imprezę turystyczną. Wiele podmiotów gospodarczych prowadzi różne rodzaje działalności i mają wpisane różne numery PKD. Takie firmy już się zarejestrowały, mamy przedsiębiorstwa budowlane, które jednocześnie prowadzą hotele, są również sklepy prowadzące pensjonat czy wynajem apartamentów. Jest sporo takich przedsiębiorców w kurortach. Oczywiście, jeśli bon zostanie wydany na innego rodzaju usługi, niż te przewidziane ustawowo, to wtedy wszczynamy postępowanie i dochodzimy należności.

MM: Pojawiły się już pomysły, jak „obejść” system, np. dogadać się ze znajomym przedsiębiorcą i wypłacić gotówkę bez realizowania usługi…

RA: Na pewno znajdą się nieprzewidziane wcześniej przypadki, ale sądzę, że takie postępowanie nie będzie zjawiskiem masowym. One się ujawnią na początkowym etapie funkcjonowania ustawy. Oczywiście, gdy się to wydarzy, postępujemy analogicznie jak w przypadku innych nieprawidłowości.

MM: Mnóstwo przedsiębiorców prowadzących obiekty noclegowe ma wpis do KRS, CEiDG, ale nie jest zarejestrowanych w gminie. Jeśli mimo to, bez złej woli – z powodu niedopatrzenia – zarejestrują się w systemie, grożą im za sam ten fakt sankcje karne?

RA: Przy rejestracji w systemie trzeba odhaczyć odpowiednie okienka, w przypadku obiektów noclegowych jednym z nich jest właśnie wpis do rejestru. Nie ma więc możliwości, żeby ktoś to przeoczył. W jasny sposób też podany jest komunikat o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń w toku rejestracji. Samorządy już zauważają, że rejestruje się coraz więcej podmiotów. Wygląda na to, że pośrednim efektem wprowadzenie programu Polski Bon Turystyczny będzie też kurczenie się szarej strefy.

MM: Co w sytuacji, kiedy firma jest na liście, program już działa, a usługodawca odmawia przyjęcia płatności bonem „bo jeszcze nie dostał wytycznych z ZUS jak w praktyce wprowadzać bon do systemu”? Co może zrobić klient?

RA: Jeśli przedsiębiorca nie wie, jak zrealizować bon, może zadzwonić na infolinię ZUS: 22 11 22 111. Konsultanci w krótkim czasie wytłumaczą, w jaki sposób przyjąć płatność bonem.

Jak korzystać z bonu turystycznego: poradnik dla przedsiębiorców