Elżbieta Kantor: mamy wieloletni plan, jak odbudować turystykę i zmienić wizerunek Krakowa

O planach odbudowy turystyki w Krakowie, której służyć ma „Polityka zrównoważonej turystyki w Krakowie na lata 2021–2028” rozmawiamy z Elżbietą Kantor, dyrektor Wydziału ds. Turystyki Urzędu Miasta Krakowa.

Dlaczego „Polityka zrównoważonej turystyki w Krakowie na lata 2021–2028” jest ważnym dokumentem dla krakowskiej turystyki?

Po pierwsze „Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021-2028”, dokument uchwalony przez Radę Miasta Krakowa 24 marca br., służy wypracowaniu optymalnego modelu zarządzania turystyką w Krakowie po zapaści spowodowanej COVID-19. W trudnym dla branży czasie chcemy pomóc w odbudowie ruchu turystycznego, ale w duchu harmonijnego współistnienia i godzenia interesów mieszkańców, przedsiębiorców i odwiedzających.

Po drugie wyznacza kierunek: Miasto dla Wszystkich. „Polityka…” jest dokumentem dla wszystkich uczestników rynku turystycznego w Krakowie. Warto bowiem podkreślić, że z miejską turystyką zrównoważoną mamy do czynienia wtedy, gdy ruch turystyczny, przynosząc korzyści miastu i społeczności lokalnej, nie szkodzi jego dziedzictwu kulturowemu, ani środowisku przyrodniczemu.

I wreszcie po trzecie uświadamia nam naszą współodpowiedzialność za miasto jego dziedzictwo i krajobraz kulturowy. Kraków to dobro wspólne, z którego wszyscy możemy korzystać, ale i wszyscy musimy o nie dbać w równej mierze. Zrównoważona turystyka to właśnie współodpowiedzialność.

Najbliższe miesiące, być może lata, będą czasem odbudowy turystyki – również w Krakowie. Czy „Polityka…” i w jakim zakresie może pomóc w tej odbudowie?

„Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021 – 2028” została stworzona specjalnie, by pomóc w odbudowie turystyki w Krakowie, ale w duchu harmonijnego współistnienia mieszkańców, przedsiębiorców i turystów. Już realizowane są projekty oraz planowane są działania, które wpisują się w poszczególne obszary 9. rekomendacji zaprezentowanych w dokumencie (patrz grafika). Tworzymy zespoły złożone z przedstawicieli publicznych i prywatnych i instytucji oraz szeroko rozumianej branży turystycznej zaangażowane we wdrożenie „Polityki…”. 21 września odbędzie się pierwsze spotkanie z cyklu Kierunek: Miasto dla Wszystkich. Polityka zrównoważonej turystki. Głównym tematem debat i dyskusji będzie realizacja wspólnych przedsięwzięć wynikających z rekomendacji.

Przed przyjęciem „Polityki…” przez Radę Miasta Krakowa, jej założenia były konsultowane. Z kim i czego dotyczyły uwagi strony społecznej? Ile z nich wprowadzono do dokumentu?

Nie przez przepadek wybraliśmy jako motto „Polityki…” „Mam szczęście mieszkać tam, dokąd inni mogą przyjechać tylko na chwilę” Dlatego od samego początku prac przyjęto partycypacyjną formułę tworzenia dokumentu. Konsultacje odbyły się z przedstawicielami branży turystycznej, świata kultury, nauki, przedsiębiorczości i organizacji społecznych, oczywiście radnych i mieszkańców. Do dokumentu zgłoszono 48 uwag, 25 z nich znalazło odzwierciedlenie w opracowaniu. Pozostałe w większości wykraczały poza kompetencje i format dokumentu. Można zatem powiedzieć z pewnym przybliżeniem, że rekomendacje zostały przyjęte przez uczestników rynku turystycznego.

Jakie zadania stawia dokument przed DMO? W jaki sposób powinno odbywać się zarządzanie turystyką?

„Polityka zrównoważonej turystyki…” jasno określa, że cele prowadzonej przez miasto polityki turystycznej mają charakter zarówno ekonomiczny jak i społeczny. Zarządzanie funkcją turystyczną w dużych miastach odnosi się do koncepcji dobrego współrządzenia, opartej na partycypacji wszystkich zainteresowanych stron, otwartości i partnerstwa, przejrzystości, efektywności, dążenia do konsensusu oraz integralności działań.

Część analiz służących do opracowania „Polityki…” dotyczyła „dobrych lat” w turystyce (np. 2019). Czy nie wypaczają one założeń dokumentu?

W 2019 r. powstała koncepcja i zarys dokumentu „Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021-2028”. Jak wiadomo rok 2020 przyniósł załamanie rynku turystycznego. W związku z tym, kontynuując prace nad dokumentem, aktualizowaliśmy dane, które wprowadziliśmy do dokumentu, dotyczące bieżącej sytuacji w branży. Dzięki temu mogliśmy przeprowadzić analizę aktualnej kondycji rynku turystycznego oraz wnioskować co do jego przyszłości i rozwoju turystyki w Krakowie. Dopiero wówczas powstały rekomendacje poszczególnych działań.

W jednym z punktów dokumentu omawiana jest gospodarka nocna. Przyznajecie, że dominującym elementem nocnego życia miejskiego Krakowa jest tzw. prosta rozrywka a autorzy jednocześnie podkreślają, że najbardziej pożądani są turyści szukający wyrafinowanej lub zaawansowanej rozrywki. Jakie proponujecie działania, by zmienić te proporcje?

Podejmujemy działania, które służą profesjonalizacji oferty turystycznej miasta w celu pozyskiwania gości zainteresowanych nie tylko prostą rozrywką. Opracowujemy powiązane platformy sprzedażowe dla sektora kultury. Uruchomiliśmy portal krakowculture.pl, który informuje o bogactwie oferty kulturalnej Krakowa tworzonej przez kilkaset małych i dużych centrów kultury, ponad 100 oddziałów muzealnych i kilkadziesiąt festiwali. Rozwijamy narzędzia wspierające integrację komunikacji marketingowej, promocji kultury i dyplomacji kulturowej Krakowa: dostępny już jest nowy kwartalnik „Kraków Culture”, odświeżyliśmy serwis „Karnet”.

Z VI i VII rekomendacji wynika uruchomienie pilotażowego projektu City Helpers, który służy budowaniu odpowiedniego wizerunku Krakowa: gościnnego, otwartego, ale też komunikującego reguły współużytkowania najcenniejszej przestrzeni miasta. W okresie wakacji na ulicach zabytkowego centrum można było spotkać osoby ubrane w specjalne stroje, udzielające informacji turystycznej, pomagające w różnych sytuacjach, ale jednocześnie przypominające o zasadach obowiązujących w mieście. Podejmowane przez pomocników miejskich działania spotykały się z dużym poparciem i uznaniem mieszkańców, turystów a nawet krakowskich placówek dyplomatycznych. Akcja bardzo pomogła w niwelowaniu konfliktów generowanych przez gospodarkę nocy i planowana jest kontynuacja projektu.

Czy zmienił się stosunek (ocena) overtourismu w Krakowie wśród krakowskiej branży turystycznej?

Dokument „Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021-2028” powstał na bazie konsultacji. Ogromne znaczenie miały opinie całego środowiska: przedsiębiorców krakowskiej branży turystycznej oraz naukowców i ekspertów sektora turystycznego. Proszę pamiętać, że początek prac nad dokumentem to okres, gdy Kraków odwiedziło 14 mln gości, a mamy niecały 1 mln mieszkańców. Świadomość zagrożeń wynikających z overtourismu była i jest bardzo duża.

Czy władze Krakowa mają przygotowane scenariusze (strategię) krótkoterminowe i będą reagować w sprawach kampanii marketingowych w zależności od zmieniających się warunków na poszczególnych kierunkach źródłowych?

Tak, oczywiście i dotychczasowe działania to potwierdzają. W Krakowie ok. ¾ turystów stanowili goście krajowi, zatem skupiamy się nad umacnianiem naszej pozycji na rynku polskim. Z tą myślą miasto uruchomiło kampanię promocyjną pod hasłem „A Ty? Co widzisz w Krakowie?” oraz program rabatowy na usługi i atrakcje turystyczne z kartą #zwiedzajkrakow. Kraków reklamujemy w największych miastach Polski, w mediach, internecie i mediach społecznościowych. W ciągu 6 tygodni reklamy Krakowa pojawiły się w Interencie ponad 63 mln razy, natomiast ponad 63 tys. użytkowników kliknęło w reklamę i zostało przekierowanych na stronę docelową krakow.travel z informacjami o szczegółach programu #zwiedzajkrakow i listą partnerów oferujących zniżki.

Działania promocyjne na rynkach zagranicznych uzależnione są od ograniczeń wprowadzonych przez poszczególne państwa z powodu pandemii oraz od siatki połączeń lotniczych. Aby zwiększyć efekt działań promocyjnych w tych trudnych czasach, Kraków realizuje dwuletni projekt „Małopolska-cel podróży” wspólnie z województwem małopolskim i regionalną organizacją turystyczną. Grupą docelową wsparcia są małopolscy przedsiębiorcy z sektora turystycznego. Planowane działania promocyjne mają służyć odbudowaniu ruchu turystycznego do Małopolski, a więc służyć będą całej branży. Kampania będzie ukierunkowana wyłącznie na rynki zagraniczne: brytyjski i niemiecki oraz globalnie w odniesieniu do produktu MICE.

Zapisaliście w dokumencie, że polityka zrównoważonej turystyki powinna minimalizować konflikty i straty tworząc warunki dla odpowiedzialnego rozwoju ekonomicznego sektora turystyki. W jaki sposób?

Wszyscy uczestnicy ryku turystycznego muszą mieć świadomości, że Kraków to przestrzeń współdzielona i że ważne jest w niej zachowanie równowagi. W dokumencie szczególnie podkreślamy że ”Strategicznym zadaniem polityki turystycznej miasta powinno być dążenie do uzyskania konsensusu mieszkańców i lokalnych usługodawców w zakresie rozwoju przez turystykę. Powinien on polegać na akceptacji przez każdą z grup interesariuszy możliwości rezygnacji z części własnych korzyści, na rzecz wspólnych wartości miasta, przy planowanym w sposób zrównoważony rozwoju gospodarki lokalnej.”

Jakie największe wyzwanie widzicie przed wprowadzeniem założeń „Polityki…” w życie?

Najważniejsza jest współdziałanie. Zadaniem jest osiągnięcie efektywnego współzarządzania miastem i odbudowa turystyki równoważącej potrzeby mieszkańców, przedsiębiorców i odwiedzających.

„Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021 – 2028” ma pomóc odbudować turystykę w naszym mieście. Jednak, aby w najbliższych latach zrealizowały się ambitne założenia przyjęte w dokumencie, potrzebna jest współpraca całego środowiska: przedsiębiorców, samorządu, samorządów gospodarczych, uczelni i oczywiście mieszkańców.

Już teraz dziękuję wszystkim, którzy wyrazili zainteresowanie udziałem w tym procesie. Przeprowadzone przeze mnie rozmowy z przedstawicielami szeroko pojętej branży turystycznej napawają mnie wielkim optymizmem. Jeszcze raz zapraszamy wszystkich, którym zależy na odbudowie zrównoważonej turystki Krakowa do wspólnego działania.

Materiał powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa.

Pięć powodów, by odwiedzić teraz Kraków