ROT-y i LOT-y dogadały się w sprawach związanych z nową ustawą o POT

Konieczność doprecyzowania zadań, , wzmocnienie finansowania systemu o opłatę turystyczną, zachowanie partnerskich zasad współpracy w ramach systemu POT-ROT-LOT, obowiązkowa przynależność samorządów do organizacji turystycznych oraz zachowanie obecnej formuły prawnej POT – to niektóre z zagadnień, co do których porozumiały się stowarzyszenia.

Stowarzyszenia zrzeszające lokalne i regionalne organizacje turystyczne (Forum Regionalnych Organizacji Turystycznych oraz Ogólnopolskie Porozumienie Lokalnych Organizacji Turystycznych) przedstawiły wspólną opinię w sprawie nowelizowanej ustawy o POT. Odnoszą się do pytań, które MSiT rozesłało do organizacji w postaci ankiety, ale też poruszają inne zagadnienia. Według FROT i OPLOT nowy system zarządzania turystyką powinien być oparty o partnerstwo trójsektorowe.

Niezbędna nowelizacja ustawy

Przedstawiciele regionów nie mają wątpliwości, że nowelizacja ustawy o POT jest niezbędna. Jednocześnie postulują, aby zachowana została obecnie funkcjonująca trójstopniowa struktura pionowa systemu, bez podległości poszczególnych jednostek. Podstawą relacji między nimi ma być współpraca, przy jasnym podziale kompetencji.

Forum Regionalnych Organizacji Turystycznych (FROT) oraz Ogólnopolskiego Porozumienia Lokalnych Organizacji Turystycznych (OPLOT) zakłada, że określenie kompetencji organizacji i samorządów w ustawie pomoże uniknąć dublowania się zadań. Do wiadomości MSiT podały wyciąg z aktów prawnych, gdzie zaznaczono obecnie funkcjonujące zapisy ustawowe dot. „turystyki” będące w kompetencjach poszczególnych szczebli samorządów oraz instytucji sytemu promocji turystycznej

Trójsektorowość największą zaletą

Organizacje twierdząco odpowiedziały na pytanie MSiT o to, czy system POT-ROT-LOT powinien funkcjonować w oparciu o prawo o stowarzyszeniach. Uważają, że największą zaletą tego mechanizmu jest trójsektorowość organizacja lokalnych i regionalnych, czyli umożliwianie współpracy samorządów, organizacje pozarządowych i przedsiębiorców. A zatem nadal osoby fizyczne i prawne powinny mieć możliwość przynależności do ROT i LOT.

Samorządy do LOT-ów i ROT-ów

Autorzy stanowiska twierdzą, że POT powinna nadal funkcjonować jako państwowa osoba prawna, ale za to przestrzegają przed przekształceniem organizacji tworzących system wspierania rozwoju i promocji turystyki w kolejne szczeble administracji.

Jednocześnie uważają, że przynależność do ROT-ów i LOT-ów branży turystycznej, samorządów i organizacji pozarządowych powinna być dobrowolna. Z jednym tylko wyjątkiem – do ROT powinna należeć obowiązkowo jednostka samorządu województwa, a do LOT – samorządu gminnego. Bez spełnienia tego wymogu LOT-y i ROT-y mają nie mieć możliwości zarejestrowania się w KRS. Mają za tym iść konkretne zobowiązania finansowe ze strony samorządów.

„Równolegle […] należy wprowadzić zapis o sposobie finansowania zadań powierzonych ustawowo tym organizacjom np. w formule minimalnej składki od samorządu (np. % budżetu województwa lub gminy). Zapewni to większą stabilność finansowania i tym samym wykonywania zadań ustawowo określonych dla poszczególnych organizacji w ramach systemu” – czytamy w stanowisku.

Bez podporządkowania sobie

Organizacje negatywnie odniosły się do pomysłu podporządkowania sobie poszczególnych jednostek w systemie POT-ROT-LOT (MSiT zadało pytanie, czy LOT-y powinny być zobligowane realizować cele wyznaczone przez ROT-y) oraz narzucenia im zwierzchności jakichkolwiek innych instytucji. Ale z drugiej strony uważają, że ustawa o POT może określać konkretne zadania do realizacji (jak np. system informacji turystycznej, system badań i statystyk w turystyce), pod warunkiem zapewnienia środków na ich wykonywanie.

Więcej nas w Radzie POT

ROT-y i LOT-y postulują też wprowadzenie do nowej ustawy zapisów dotyczących uczestnictwa przedstawicieli ROT-ów i LOT-ów w radzie POT.

„Obecnie, bez poznania całkowitej koncepcji zmian dotyczących roli rady, liczby członków, sposobu powoływania, etc., trudno jest odnieść się szczegółowo do tej kwestii, aczkolwiek oczywistym jest, iż udział procentowy przedstawicieli ROT-ów i LOT-ów w składzie rady powinien być znaczący. Udział przedstawicieli ROT i LOT w Radzie POT powinien wynieść co najmniej 25% składu rady” – czytamy.

Ponadto, w odpowiedzi na pytanie ministerstwa, autorzy stanowiska uznali, że nadzór nad ROT-ami i LOT-ami powinien sprawować, jak dotychczas, minister właściwy ds. turystyki (obecnie Minister Sportu i Turystyki).

Podział kompetencji

Zaproponowany podział kompetencji pomiędzy organizacjami zakłada, że „za ogólne (strategiczne) założenia rozwoju regionalnej i lokalnej turystyki powinny być odpowiedzialne jednostki samorządu terytorialnego (jst). […] Samorząd wojewódzki powinien określać założenia rozwoju polityki na szczeblu regionalnym, natomiast samorządy lokalne na szczeblu lokalnym. Należy podkreślić, iż koniecznością powinna być współpraca jst z ROT-ami i LOT-ami w ustalaniu założeń strategicznych.”

„O ile w kompetencji samorządów powinny być zadania strategiczne, to w kompetencjach ROT-ów i LOT-ów powinny być działania wykonawcze. ROT-y i LOT-y powinny zatem prowadzić działania marketingowe określone w dokumentach strategicznych oraz w statutach tych organizacji.”

Skąd brać pieniądze

Skąd na to wszystko pieniądze? Autorzy stanowiska uznali, że finansowanie systemu POT – ROT – LOT powinno być oparte na następujących źródłach: 

a. składki członkowskie,
b. opłata turystyczna – nowe, proponowane źródło finansowania systemu POT-ROT-LOT zapewniające stabilne finansowanie systemu, w szczególności na realizację zadań wymagających ujednolicenia i standaryzacji (jak informacja turystyczna, badania, certyfikacja, oznakowanie szlaków).
c. działalność statutowa odpłatna ,
d. działalność gospodarcza,
e. dotacje.

Konieczna opłata turystyczna

Przedstawiciele organizacji potwierdzili też, że bezwzględnie wprowadzona powinna zostać opłata turystyczna, która miałaby zastąpić w całości istniejącą obecnie opłatę klimatyczną. Wysokość opłaty miałaby być symboliczna i wynosić ok. 2 zł/ osoba/nocleg.

Z rozwiązań szczegółowych dotyczących opłaty zaproponowano też, aby „kwota była pobierana, wraz z opłatą za nocleg w bazie noclegowej, zarówno w kategoryzowanych jak i niekategoryzowanych obiektach noclegowych i powinna być doliczana do faktury lub rachunku w każdej kategorii obiektu, stanowiąc jej odrębną pozycję. […] Istnieje również zgodność co do tego, że musi być pobierana w każdym obiekcie noclegowym, bez względu na fakt jego kategoryzacji, czy formę prawną działalności usług noclegowych.”

Forum Regionalnych Organizacji Turystycznych zaproponowało wstępnie (przy akceptacji OPLOT oraz PLM) następujący podział opłaty turystycznej: 25 proc. dla jst , 30 proc. dla ROT, 30 proc. dla LOT, 15 proc. dla POT (w tym 5 proc. na Fundusz Turystyczny).

„Zasadnym jest aby w poborze opłat, uczestniczyły organy państwa do tego powołane tj. urzędy skarbowe, które mają odpowiednie instrumenty do egzekwowania należnych zobowiązań. Jednocześnie organy te posiadają odpowiednie narzędzia do ew. podziału (redystrybucji) tych środków między jednostki, do których te środki miałyby trafić czyli sytemu POT-ROT- LOT i jst. Pobór tych środków przez jst (jak to ma miejsce obecnie w przypadku opłaty miejscowej, czy uzdrowiskowej), przez gminy, jest wysoce nieskuteczny” – twierdzą autorzy stanowiska.

„Jednocześnie należałoby stworzyć odpowiedni system ewidencjonowania pobytu osób nocujących, co przysłużyłoby się eliminacji tzw. „szarej strefy”. Mógłby do tego służyć np. system bazy noclegowej tworzony przez MSiT będący bazą obiektów świadczących usługi noclegowe w Polsce” – czytamy dalej.

W odpowiedzi na pytanie MSiT, czy POT powinien uczestniczyć w finansowaniu działalności prowadzonej przez ROT i LOT, stowarzyszenia odpowiedziały przecząco, ale stwierdziły, że „osobnym zagadnieniem jest realizacja wspólnych projektów, które mogą być współfinansowane przez partnerów na warunkach przez nich uzgodnionych- obecnie istnieje taki system w ramach tzw. porozumień na dany rok.”

Zadania dla LOT-ów i ROT-ów

W stanowisku przedstawiono także proponowany zakres zadań ROT-ów i LOT-ów.

Zadania ROT-ów:
1) kreowanie atrakcyjnego wizerunku oraz marek turystycznych danego regionu,
2) promocja turystyczna regionu,
3) zapewnianie funkcjonowania i rozwijanie regionalnego systemu informacji turystycznej,
4) prowadzenie regionalnych badań turystycznych,
5) koordynacja działań marketingu turystycznego na obszarze swojego działania,
6) inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji w tym w zakresie funkcjonowania szlaków turystycznych,
7) inne np. w zakresie kapitału ludzkiego (w tym szkolenia)
8) badania i analizy dot. turystyki w regionie.

Zdania LOT-ów:
1) tworzenie i rozwój produktów turystycznych z obszaru swojego działania,
2) promocja i komercjalizacja produktów turystycznych,
3) zarządzanie tworzonymi produktami i szlakami na obszarze swojego działania,
4) koordynacja działań marketingu turystycznego na obszarze swojego działania,
5) zapewnianie funkcjonowania i rozwijanie lokalnego systemu informacji turystycznej,
6) inicjowanie, opiniowanie i wspieranie planów rozwoju i modernizacji w zakresie funkcjonowania szlaków turystycznych,
7) inne np. w zakresie kapitału ludzkiego (w tym szkolenia dla branży turystycznej)
8) badania i analizy dot. turystyki na obszarze własnej działalności.