Muzyka z Terchovej już rok na liście UNESCO

W 2014 roku mija rok odkąd tradycyjna muzyka słowacka została wpisana na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO.

Nowe połączenie kolejowe między Warszawą a Żyliną, o którym pisaliśmy na WaszejTurystyce.pl (https://www.waszaturystyka.pl/transport/1491-nareszcie-połączenie-kolejowe-ze-słowacją) sprawiło, że do Doliny Vratnej i Terchowej do jedziemy ze stolicy w siedem godzin (z przesiadką w Żylinie na autobus). Będą w Terchowej, rodzinnej wsi Janosika, na pewno zetkniemy się z miejscowymi muzykantami.

Słowacja należy do krajów z ciągle, jak dotąd, żywym folklorem, stale rozwija się też ruch folklorystyczny, pomimo że współcześnie państwo od dłuższego czasu nie wspiera go już w takim stopniu, jak w czasach komunizmu. Po roku 1989 zaczęło przybywać na Słowacji nowych, niezależnych od państwa festiwali folklorystycznych oraz innych dużych przedsięwzięć o charakterze widowiskowym. Charakterystyczną cechą słowackiej muzyki ludowej jest jej różnorodność. W słowackich pieśniach odnaleźć można elementy kultur innych narodów – wpływy rusińskie, polskie, węgierskie, niemieckie, cygańskie. Utrudnienia w przemieszczaniu się ludności, spowodowane górskim środowiskiem, wpłynęły na specyfikę i zachowawczość poszczególnych stylów (styl terchowski, góralski, orawski, horehroński, podpolański, gemerski, style zachodniosłowackie i wschodniosłowackie). Od XIV do XVIII wieku wpływ na ludową muzykę Słowaków wywierała kolonizacja wołoska, która napływała z Bałkanów, Ukrainy oraz południowej Polski.
Wieś Terchowa, położona w północno-zachodniej części Słowacji, słynie ze śpiewu i muzyki instrumentalnej, wykonywanej przez zespoły liczące trzech, czterech lub pięciu muzyków, grających na małych dwustrunowych basach lub na akordeonie. Muzykom tradycyjnie towarzyszy zespół wokalny, a często także ludowe tańce. Tradycja muzyczna Terchowej obejmuje również grę solo na fujarkach pasterskich. Koncerty odbywają się w czasie cyklicznych i okolicznościowych uroczystości, zarówno religijnych, jak i świeckich, w tym na urodzinach, festiwalach, inauguracji wystaw i sympozjów, a zwłaszcza na Międzynarodowym Festiwalu, zwanym Dni Janosika. Tradycje kultury muzycznej przekazywane ustnie są źródłem dumy i wyznacznikiem tożsamości mieszkańców wsi Terchowa i jej okolic.
Muzyka z Terchowej dołączyła do wpisanego w 2008 roku tradycyjnego instrumentu słowackich pasterzy tzw „fujary”. To niezwykle długi flet z trzema otworami palcowymi, uważany za nieodłączny element tradycyjnej kultury środkowej Słowacji. Jest czymś więcej niż tylko instrumentem muzycznym: ze względu na niezwykle wyszukaną, indywidualną ornamentykę, każdy z tych instrumentów stanowi osobne dzieło sztuki.