City break w szwedzkim stylu: plaże, historia i królewskie ogrody

fot. Jarosław Kałucki

City break w Szwecji? Najlepiej dotrzeć tam promem, zabierając własne auto i rower na pokład. Dzięki temu weekend w formule coolcation nie ogranicza się do jednego miasta, a staje się okazją do odkrywania plaż, bajkowych zamków i ogrodów, a także wioski Wikingów w sercu Skanii.

Wikingowie czekają na mnie już w Trelleborgu, mieście do którego zjeżdżam z Piotrusia Pana, promu TT-Line, będącego w istocie wielkim pływającym hotelem. Słynny fort wikingów zaledwie 1,5 km od portu – to fragment zrekonstruowanej osady z X-wieczną drewnianą twierdzą, otoczoną wałami ziemnymi, w której odbywa się co roku słynny festiwal Wikingów. Wikingów jednak pozostawiam sobie na deser i kieruję się w stronę Szwecja szwedzkiej  riwiery, oddalonej od kilkanaście kilometrów.

Półwysep Falsterbo – coolcation na szwedzkiej riwierze

Drewniane domki pomalowane na tradycyjny, rdzawo – czerwony kolor dominują jedynie w kameralnej osadzie Skanor, tuż przy marinie, gdzie dojeżdża się groblą przez malownicze rozlewiska. Czerwony pigment, produkt uboczny wydobywanej miedzi, tak mocno wrósł w szwedzką tradycję, że dziwne iż obok niebieskiego i żółtego nie widnieje na fladze tego kraju. Ale zjawiskowo wyglądają te altanki na wydmach, rozciągające się na skraju szerokiej piaszczystej plaży!

fot. Jarosław Kałucki

Coolcation, modny ostatnio termin oznaczający wakacyjną ucieczkę od upałów na szwedzkiej riwierze ma jeszcze inne znaczenie. Nie ma tu, charakterystycznych dla polskich plaż parawanów, głośnej muzyki, namiotów z piwem, sprzedawców gofrów i całego tego męczącego anturażu, kojarzącego się z wypoczynkiem w naszym kraju. Warto zauważyć, że lipiec i sierpień to w Szwecji tzw. niski sezon. Coolcation ma w tym wypadku również wymiar finansowy.

Sezon na foki

Szwedzka riwiera to nie tylko 10 km piaszczystych plaż, kolorowe domki i atrakcyjne spoty dla miłośników wind- i kitesurfingu. Jest tu pole golfowe, latarnia morska i najstarszy w Szwecji rezerwat przyrody Maklappen, założony na początku XX wieku. To swoiste szwedzkie ruchome piaski – duże wydmy stale zmieniają kształt i wielkość a linia brzegowa tego najdalej wysuniętego przylądka półwyspu nie jest stała.

Rezerwat można odwiedzać jedynie tylko przez 3 miesiące w roku (1 listopada – 31 stycznia). W tym czasie bez trudu można obserwować tu foki pospolite i szare w ich naturalnym środowisku. Zwierzęta często zatrzymują się w pobliżu, łowią ryby, bawią się, odpoczywają lub pływają w zatoce. I, co najważniejsze dla obserwujących, nie są płochliwe. Poza tym okresem warto odwiedzić inny rezerwat, położony po drugiej stanie latarni morskiej, z prawdziwym morzem wrzosowisk. To doskonałe miejsce dla obserwacji wiosennych i jesiennych wędrówek ptaków.

Królewski Park Europy

Ponieważ na mój city break przypłynąłem do Szwecji z własnym autem, jeden dzień przeznaczam na zwiedzanie Skanii. Zanim nadejdzie czas na Kopenhagę, ruszam na północ do Helsingborga, oddalonego o kilkadziesiąt kilometrów od Malmoe.Być może wystarczy mi czasu, by przepłynąć na duńską stronę cieśniny Sund i zajrzeć do zamku Kronborg, znanego z „Hamleta” Szekspira. A może tylko rzucę nań okiem z tarasu Sofiero, letniej rezydencji szwedzkich monarchów, otoczonej królewskimi ogrodami.

Sofiero powstało w 1864 roku, kiedy król Szwecji Oskar II zakupił posiadłość jako letnią rezydencję dla swojej żony, Zofii Nassau. To właśnie od jej imienia pochodzi nazwa rezydencji Sofiero, czyli „miejsce Zofii”.

fot. Jarosław Kałucki

To nie przypadek, że królewskie ogrody otrzymały w 2009 roku tytuł „Najpiękniejszego Królewskiego Parku Europy”.  Neorenesansowy zamek, trochę jak z bajek Disneya, z 15-hektarowym parkiem szczególne znaczenie zyskał dzięki królowi Gustawowi VI Adolfowi, który był zapalonym ogrodnikiem. Do dziś można podziwiać jego eksperymenty z aklimatyzacją roślin. Wiele gatunków sprowadzono z Azji i Ameryki Północnej, by sprawdzić ich odporność w skandynawskim klimacie.

Żałuję, że nie trafiłem tu w okresie kwitnienia rododendronów. Jest tu aż 300 ich odmian. To największa kolekcja w północnej Europie. Zwłaszcza widok z mostka, wiodącego do zamku na wąwóz, wypełniony kwieciem rododendronów, musi być obłędny.

Trafić na Stinga lub Norah Jones

Gdy patrzę na Wall of Fame w samym zamku, żałuję że nie było mnie tu na początku lipca, gdy w ogrodach koncertował Bryan Adams. Jego zdjęcie właśnie zawisło na ścianie ze sławami obok Stinga, Boba Dylana, Norah Jones i innych światowych gwiazd.

Przyjechałem tu za późno i wyjadę za wcześnie – ominie mnie Skane Food Fest, prawdopodobnie najlepszy festiwal degustacyjny w roku. To kulinarne eldorado w restauracjach, food truckach, odbędzie się na początku września w ogrodach i na zamku.

Ale na samo podziwianie ponad 10 tys. gatunków roślin zawsze jest tutaj odpowiednia pora. Ogrody Sofiero można zwiedzać według kilku kluczy. Szlak rododendronowy narzuca się sam, ale można ruszyć szlakiem roślin chronionych, szlakiem ogrodów królewskich, szlakiem roślin egzotycznych i kolekcjonerskich, szlakiem ekologicznym i bioróżnorodności czy śladem rzeźb.

Światowe inspiracje w sercu Helsingborga

W drugim co do wielkości mieście Skanii więcej jest czarującego nastroju małego miasteczka niż wielkomiejskiej atmosfery. Od Kärnan, 35-metrowej XIII-wiecznej wieży, będącej pozostałością po średniowiecznym zamku, kieruję się ku ratuszowi przy placu Stortorget, neogotyckiej budowli z końca XIX wieku, z wieżą zegarową i detalami przypominającymi zamki nad Renem, przekonując się, że w zwiedzaniu czasem droga jest ważniejsza od celu.

Na tej drodze są XIX-wieczne schody. Ale jakie! Poprowadzone między basztami opadają ku alei, prowadzącej ku nabrzeżu. Widok jest tak zjawiskowy, że restauracja w baszcie wywiesiła kartkę: „Tu się je a nie podziwia widoki”. Schody przypominają słynne Schody Hiszpańskie w Rzymie, z tą różnicą, że tutaj można spokojnie usiąść i robić zdjęcia. Zwłaszcza, że w tle mamy przepiękne, wychodzące ze ściany fontanny. Owszem, do Di Trevi im daleko, ale ta rzymska inspiracja sama się nasuwa.

fot. Jarosław Kałucki

Kawałek Australii w Helsingborgu? Proszę bardzo. To dwa budynki o niespotykanych kształtach, dziś centrum Dunkers, w którym mieści się galeria sztuki, sala koncertowa i teatr oraz restauracja. Dunker Culture House zaprojektował Kim Utzon, syn Jorna Utzona – architekta, który był odpowiedzialny za stworzenie budynku opery w Sydney.

Interaktywnie z Wikingami Foteviken

Wioska pomiędzy Malmoe a Trelleborgiem znana jest z odtworzonej z pietyzmem normańskiej osady z X wieku. Dziedzictwo epoki Wikingów przyciąga jak magnes nie tylko pasjonatów historii, ale także wielbicieli dobrej zabawy na świeżym powietrzu.

fot. Jarosław Kałucki

Wioskę zbudowano w miejscu, gdzie w czerwcu 1134 roku rozegrała się wielka bitwa. Przez skansen prowadzi ścieżka historyczna na której o legendach oraz codzienności wikingów opowiadają nie tylko przewodnicy, ale również rzemieślnicy, tworzący rękodzieło dawnymi metodami. Można tu wziąć udział w zawodach łuczniczych, obejrzeć starcie Wikingów, a następnie spotkać się na pojednawczej uczcie w sali biesiadnej Valhalla, serwującej średniowieczne przysmaki. Jak dawniej, w wiosce wypieka się chleb wedle starych receptur, wyrabia przedmioty z gliny i żelaza, a także plecie tkaniny. Te popularne miejsce regularnie odwiedzają grupy rekonstrukcyjne między innymi z Rosji, Ukrainy oraz Polski.

W  Foteviken – to wyjątkowy skarb skansenu – jest imponująca kolekcja zebranych z terenu Szwecji kamieni pokrytych runami, wizerunkami węży i smoków. Odczytane i przetłumaczone inskrypcje stanowią autentyczne świadectwo wikińskiej epoki.